Bekkenbodem en seks

De bekkenbodem
De bekkenbodemspieren hebben enkele belangrijke functies. Ze geven steun aan de organen in het bekken, ze geven stabiliteit aan het bekken en sluiten de plasbuis en de anus af bij aandrang en drukverhoging zoals bij hoesten, niezen en tillen. En natuurlijk zorgen de bekkenbodemspieren ook voor het openen van de vagina bij gemeenschap, toename spiertonus bij klaarkomen en spelen ze een rol bij de erectie en zaadlozing bij mannen. De bekkenbodemspieren en de ademhaling werken nauw samen bij het aanspannen en de ontspanning. Zo speelt de bekkenbodem een belangrijke rol bij de opwinding en levert een bijdrage aan het plezier in seks.

Vrijen en spierspanning
Wanneer mensen seksueel opgewonden raken, wordt de doorbloeding van de geslachtsorganen sterk verhoogd. Door die toegenomen doorbloeding krijgen mannen een erectie. Bij vrouwen worden de weefsels rondom de vagina zachter en voller. Door een te hoge spierspanning en verminderde doorbloeding krijgen de seksuele reflexen geen kans; ze zijn namelijk afhankelijk van die goede doorbloeding. De problemen die hierdoor ontstaan, hebben een negatieve invloed op het vrijen.

Seksuele problemen bij vrouwen
Bij vrouwen kunnen deze problemen optreden:

• Pijn tijdens gemeenschap (dyspareunie)
• Vaginistisch reageren (gemeenschap lukt helemaal niet)
• Onvoldoende opgewonden raken of vochtig worden
• Niet of moeilijk kunnen klaarkomen

Bij de vrouw blijft het gebied rondom de vagina stug en droog door een verhoogde spierspanning. Bij aanspannen van de spieren wordt de vagina wat samengedrukt. Wie dan toch probeert tot gemeenschap te komen, voelt veel wrijving en daardoor pijn. Verloopt het vrijen niet prettig, dan leidt dat vaak tot angst en spanning voor een volgende keer. Als de vrouw doorgaat met pijnlijke gemeenschap zonder zin, opwinding en ontspanning, dan verergeren de klachten. Pijn kan ook optreden bij andere vormen van penetratie, zoals het inbrengen van één of meer vingers, het inbrengen of uithalen van een tampon, bij een inwendig onderzoek of het maken van een uitstrijkje bij de huisarts of gynaecoloog. De pijn wordt vaak omschreven als branderig en schrijnend, alsof er een schaafwond is.

Seksuele problemen bij mannen
Mannen kunnen de volgende problemen hebben:

• Erectiestoornissen
• Ejaculatiestoornissen (problemen met klaarkomen)
• Pijn tijdens of na klaarkomen.

Door een hoge spierspanning kan de man geen (of een mindere) erectie krijgen en hij kan problemen hebben met klaarkomen. Ook kan hij pijn krijgen door verkramping van de bekkenbodemspieren. Tijdens een volgende vrijpartij kan dit leiden tot (faal)angst en spanning: “Gaat het nu wel lukken?”

Bekkenfysiotherapie
Bij de behandeling van seksuele stoornissen is de bewustwording van de bekkenbodemspieren en de uitleg van de lichamelijke veranderingen tijdens seksuele opwinding (de seksuele responscurve) de eerste stap. Ook het bewust leren plassen en ontlasten wordt uitgelegd. Hierbij horen oefeningen ter bewustwording van het aanspannen en ontspannen van de (bekkenbodem)- spieren. Er wordt aandacht gegeven aan ademhalings- en ontspanningsoefeningen. Met manuele technieken laat de bekkenfysiotherapeut de spieren wennen aan aanraking. Echografie en myofeedback kunnen worden gebruikt om de spanning van de bekkenbodemspieren op een beeldscherm te laten zien en te visualiseren wat de bekkenbodemspieren doen bij aanspanning en ontspanning. Bij vrouwen wordt soms ook geoefend met pelotten. Dit zijn staven met een telkens groter worden de diameter. Door de diameter langzaam op te bouwen, kan de vrouw weer wennen aan penetratie en daarbij goed haar grenzen aangeven.

Rol van de partner
Seks is iets gezamenlijks. Het is dus goed dat de partner ook bij deze therapie betrokken wordt, maar het is niet noodzakelijk voor het slagen ervan.